Jeugdhulp
Alphen-Chaam had in 2016 en 2017 tekorten op de jeugdhulp. In 2017 wordt dit tekort voor het grootste deel veroorzaakt door een enkele bijzondere casus. Deze casus blijft de komende jaren bestaan. Daarnaast worden we geconfronteerd met een toename van kosten  bij de ambulante jeugdhulp, terwijl de verblijfszorg tegelijkertijd niet afneemt.  Het tekort zal daarom ten opzichte van 2017 toenemen. Wij verwachten dat het tekort in de komende jaren (deels) gedempt zal worden door een aantal ontwikkelingen, op landelijk niveau maar ook op regionaal en lokaal niveau.

Landelijk:
In de maartcirculaire 2018 is aangegeven dat (onder voorbehoud van goedkeuring door de ALV van de VNG) er een 'stroppenpot' zal worden ingevoerd voor gemeenten die geconfronteerd worden met een stapeling van tekorten in het sociaal domein. Deze stroppenpot zal gevuld worden met € 200 miljoen. De verdeling van de middelen zal worden aangegeven door de VNG.
Hiernaast vormen de verdeelmodellen onderwerp van discussie. De verdeelmodellen moeten meer recht doen aan de werkelijke situatie. Wij vertrouwen erop dat de voorgenomen herziening positief uitpakt voor onze gemeente.

Regionaal:
Binnen onze regio maakt ons college er zich hard voor te komen tot een regionale solidariteit. Hierdoor kan het risico van exceptionele casussen opgevangen worden binnen de regio. Voor 2018 heeft onze gemeente een eenmalige tegemoetkoming voor onze bijzondere situatie ontvangen van € 780.000. Bij deze tegemoetkoming is ons door het Rijk opgedragen te zorgen voor solidariteit binnen onze regio. In het regionaal bestuurlijk overleg van september 2018 zijn bestuurders akkoord gegaan met een uitwerking van solidariteit op excessen. Er wordt echter geen solidariteitsregeling uitgewerkt die volledig probeert te anticiperen op excessen en hoe in die gevallen een gemeente financieel onderling te compenseren. Dit vanuit de gedachte dat zo’n regeling veel haken en ogen zal kennen en waarschijnlijk nooit goed passend is op een volgende casus. Wel wordt afgesproken de definitie van een exces te concretiseren. Die definitie moet in de toekomst helpen om in voorkomende gevallen een exces te identificeren. Tevens moet worden onderzocht wat er voor nodig is om een dergelijk exces binnen de WBO financieel te compenseren. De afspraak is dat de exces definitie nog in 2018 in het WBO overleg zal terugkeren en dan worden er afspraken gemaakt over eventuele compensatie van de casus Alphen-Chaam. Er is dus geen sprake van een algemene solidariteitsregeling binnen de regio WBO maar wij vertrouwen op een positieve resultaat voor de casus in Alphen-Chaam omdat die zowel door VNG als VWS als exces is bestempeld.

Lokaal:
In samenwerking met de regiogemeenten werken  wij aan een betere beheersbaarheid van de kosten van de jeugdzorg. De voorgestelde maatregelen zijn opgedeeld in een aantal categorieën namelijk:

• Aanscherpen van de administratieve processen
  • Administratieve toewijzing door gemeenten in plaats van Zorg Lokaal
  • Geen start jeugdhulp binnen 3 maanden naar toewijzing  dan volgt verwijdering toewijzing
• Betere managementinformatie
  • Binnen de huidige mogelijkheden is een beperkt dashboard opgeleverd
  • Koppeling diverse databronnen met BI-tool voor uitgebreider dashboard volgt in het laatste kwartaal van 2018. De ontwikkeling loopt door tot in 2019

• Heroverweging tarieven
  • De kosten voor ambulante jeugdhulp zijn nog steeds te hoog. Tarieven moeten op contractueel goed moment aangepast worden
• Kwaliteit van de jeugdhulp
  • Het is onvoldoende duidelijk of alle contractuele afspraken door aanbieders worden nageleefd. We ontwikkelen een audit-instrument om dit te bepalen. Door middel van dit kwaliteitsinstrument kan de inzet van jeugdzorg met meer efficiëntie en effectiviteit worden gedaan
• Beter verwijsgedrag
  • Samen 'goed verwijsgedrag' vaststellen en d.m.v. analyse van het huidige gedrag toewerken naar de gewenst norm
• Beheersing van het aanbod
  • Helder onderscheid maken wat vrij-toegankelijk wordt aangeboden en wat niet vrij-toegankelijk wordt aangeboden
  • helder maken wat überhaupt niet onder jeugdzorg valt
  • per jeugdvormhulp de omvang en duur bepalen
  • instellen van (virtuele) plafonds binnen de verschillende vormen van ambulante jeugdhulp, zodat eerder signalen afgegeven kunnen worden naar o.a. verwijzers en aanbieders

Op basis van de thans voorlopige cijfers uit de jaarstukken 2017 verwachten wij een jaarlijks tekort op de decentralisatiegelden in de algemene uitkering van € 1 miljoen. Bovenstaande ontwikkelingen (landelijk en regionale solidariteit) in combinatie met onze grote inzet bij het oplossen van de jeugdcasussen geven voor ons voldoende aanleiding om aan te nemen dat minimaal 50% van dit tekort zich niet voor zal doen in 2019 en verder.
Daarnaast verwachten wij dat de effecten van bovenstaande lokale -meer algemene- inspanningen minimaal zullen resulteren in een voordeel van € 50.000 in 2019 oplopend naar € 125.000 in 2022.

Bij het werken met aannames blijft altijd het risico bestaan dat de aannames onjuist zijn. Ter compensatie nemen wij in een risico op van € 500.000. Hierdoor zal de benodigde weerstandscapaciteit stijgen. Dit reeds verwerkt in de 'Prognose algemene reserve'.